علل عدم باروری می تواند در مردان و زنان وجود داشته باشد. در مردان، علل مشترک شامل کاهش تولید اسپرم، آسیب به ساختار یا عملکرد اسپرم و مشکلات تحرک اسپرم می شوند. در زنان، علل ممکن شامل اختلال در تخمک گذاری، اختلال در عملکرد رحم، عوامل هورمونی و عفونت های تناسلی می باشد.
ناباروری، مسئله ای پیچیده و حساس است که امروزه به یکی از چالش های اصلی سلامت جمعیت تبدیل شده است. این مسئله با عدم توانایی زوجین برای بارور کردن و بارداری ارتباط دارد و می تواند به صورت همزمان در مردان و زنان رخ دهد. عدم باروری می تواند عوامل متعددی از جمله بیولوژیکی، عفونتی، عوامل روانشناختی و اجتماعی داشته باشد. در این راهنما از مجله سلامت توانی نو به بررسی علل و روش های درمان ناباروری در زوجین می پردازیم.
ناباروری به معنای عدم توانایی یک زوج برای بارور کردن یا بارداری است. معمولا ناباروری زمانی تشخیص داده می شود که یک زوج به مدت حداقل یک سال سعی کرده اند باردار شوند اما موفق نبوده اند. علل عدم باروری می تواند در مردان و زنان وجود داشته باشد. در مردان، علل مشترک شامل کاهش تولید اسپرم، آسیب به ساختار یا عملکرد اسپرم و مشکلات تحرک اسپرم می شوند.
در زنان، علل ممکن شامل اختلال در تخمک گذاری، اختلال در عملکرد رحم، عوامل هورمونی و عفونت های تناسلی می باشد. درمان عدم توانایی در باروری ممکن است شامل داروها، جراحی، فناوری تولید مثلی و روش های همکاری تخمک و اسپرم باشد، که به مشکل خاص زوج بستگی دارد. همچنین، روش هایی نظیر تلقیح مصنوعی و جنین گذاری مادردانه نیز مورد استفاده قرار می گیرند.
باروری طبیعی به معنای توانایی زوجین برای بارور کردن و بارداری است. در زمانی که زوجین قادر به باروری هستند، احتمال بارداری و تولید مثل به طور طبیعی بالا است. این شامل رابطه جنسی منظم و سالم، آزادی تولید و حرکت موثر اسپرم، تخمک سالم و قابل تخمین زمان تخمک گذاری در زن و عدم وجود مشکلات جدی در ساختار تناسلی زوجین است.
اما در صورتی که زوجین برای مدت طولانی (معمولاً یک سال) تلاش می کنند و با وجود رابطه جنسی منظم، باردار نمی شوند، به عنوان نازایی شناخته می شود. نازایی می تواند به دلایل مختلفی از جمله اختلالات هورمونی، مشکلات تخمدان یا تحریک رحم، اختلالات اسپرم و مشکلات ساختاری در دستگاه تناسلی زن یا مرد رخ دهد. در صورت بروز نازایی، مشاوره پزشکی مناسب و تشخیص دقیق علت ضروری است تا برنامه درمانی مناسب برای بهبود باروری تعیین شود.
نازایی یا ناباروری یک موضوع پیچیده است که می تواند به عوامل متعددی برگردد. شیوع نازایی به طور کلی بستگی به عوامل جمعیتی، زمینه فرهنگی، استفاده از روش های بارورسازی و سلامتی زنان و مردان دارد. بر اساس آمارهای جهانی، تقریباً 10-15 درصد از جمعیت جهان با مشکلات نازایی مواجه هستند. با این حال، میزان شیوع نازایی در هر کشور متفاوت است.
عواملی مانند سن، سابقه بارداری قبلی، عوامل زندگی، عوامل زیستی و ژنتیکی نیز تأثیرگذار هستند. در نتیجه، برای بررسی دقیق شیوع نازایی در یک جامعه خاص، باید به آمارهای مربوط به آن جامعه و منابع قابل اعتماد دسترسی داشته باشیم. همچنین، از طریق مشاوره پزشکی و آزمایشات مربوطه می توان نتیجه‌گیری دقیق تری درباره شیوع نازایی در یک وضعیت خاص داشت.
ناباروری در زنان به وضعیتی اشاره دارد که تلاش زوج پس از یک سال برای باردار شدن، بدون موفقیت باشد. علل عدم باروری می تواند شامل مشکلات تخمدانی، مشکلات لوله های رحمی، مشکلات رحمی، عوامل تغذیه ای، عوامل روانشناختی و عوامل سنی باشد. آمار و ارقام می تواند این واقعیت را نشان می دهد که ناباروری در حدود 10-15 درصد از جمعیت زنان را تحت تأثیر قرار می دهد. از این میان، 35 درصد مشکلات به طور مستقیم به زنان نسبت داده می شود، درحالی که 35 درصد مشکلات به طور مستقیم به مردان نسبت داده می شود.
علاوه بر این، 20-30 درصد موارد عدم باروری به علل مشترک زوجین برمی‌گردد. درمان عدم توانایی در باروری ممکن است شامل داروها، جراحی، فنون مرتبط با باروری مصنوعی و یا فرایندهای جدیدی مانند برنامه ریزی جنین باشد. مشاوره و حمایت روانی نیز می تواند به زنان مبتلا به ناباروری کمک کند تا با این موضوع روبرو شوند.
ناباروری در زنان می تواند به دلایل متعددی به وجود بیاید. در ادامه علل متداول عدم باروری در زنان را بررسی می کنیم:
نقص یا عدم عملکرد صحیح تخمدان ها می تواند باعث عدم باروری شود. این مشکلات ممکن است شامل سن بالا، عدم تحریک تخمدان ها، سندرم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS) و تومورهای تخمدان باشند.
عللی مانند ترشحات رحمی غیرطبیعی، فیبروم رحم، عفونت رحم یا آسیب های رحم می توانند باعث عدم باروری شوند.
تنگی و یا بسته شدن لوله های فالوپ که مسیری برای حرکت تخمک و اسپرم را فراهم می کنند، می توانند باعث ناباروری شوند.
عواملی مانند التهاب گردن رحم، عفونت های عمده، یا تغییرات ساختاری در گردن رحم می توانند باعث عدم باروری شوند.
عدم تعادل هورمون ها می تواند عملکرد تخمدان ها، رحم و سیستم تخمک گذاری را تحت تأثیر قرار داده و ناتوانی در باروری را به همراه داشته باشد.
عفونت های تناسلی مانند کلامیدیا می توانند به تلقیح ناموفق تخمک و اسپرم و یا آسیب به رحم و لوله های فالوپ منجر شده و ناتوانی در باروری را ایجاد کنند.
استرس، اضطراب، افسردگی و سایر مشکلات روانی می توانند بر سلامت جسمی و عملکرد تولید مثل تأثیر بگذارند.
مواد شیمیایی مضر، تنش های محیطی، قرار گرفتن در معرض اشعه های مضر و موارد دیگر می توانند ناباروری را تحت تأثیر قرار دهند.
با پیشروی سن، تولید تخمک و کیفیت آن ها کاهش می یابد که می تواند منجر به ناباروری شود.
برخی از مشکلات ناباروری ممکن است به وراثت برگردند و در خانواده های مورد ناباروری رخ داده باشند.
این لیست چند مثال از رایج ترین علل ناباروری در زنان است و علل دیگری نیز وجود دارد. در هر صورت، در صورتی که شما یا همسرتان با مشکل ناباروری مواجه هستید، بهتر است با پزشک خود مشورت کنید تا علت خاص ناباروری شما بررسی شود و برنامه درمانی متناسب تعیین گردد. یکی از راه های بررسی شما، معاینه دستگاه تناسلی ست که برای زنان بر روی تخت ژنیکولوژی و به همراه اسپکولوم انجام می شود.
درمان ناباروری در زنان بستگی به علت اساسی آن دارد. برخی از روش های درمانی رایج عبارتند از:
ممکن است از داروهای هورمونی مانند داروهای تحریک تخمدان برای افزایش تولید تخمک استفاده شود. همچنین داروهایی برای بهبود عملکرد رحم و سیستم تخمک ریزی نیز ممکن است تجویز شوند.
در برخی موارد، مشکلات جراحی مانند تنگی لوله های تخمدان یا تخریب فیبروم های رحمی باعث ناباروری می شوند. در این صورت، جراحی ممکن است برای رفع علت ناباروری توصیه شود.
این روش ها شامل تکنیک هایی مانند بررسی موقعیت و زمان تخمک گذاری، انتقال مستقیم تخمک به داخل رحم و تلقیح در محیط آزمایشگاهی است.
در مواردی که راه های طبیعی برای باروری غیرممکن است، برخی از روش های تلقیح مصنوعی مورد استفاده قرار می گیرند. مهم ترین قدم در درمان ناباروری، تشخیص دقیق علت آن است. برای این منظور، مشاوره با پزشک متخصص ناباروری توصیه می شود تا برنامه درمانی مناسب برای هر فرد تنظیم شود.
ناباروری در مردان به وضعیتی اطلاق می شود که مرد قادر به تولید اسپرم با کیفیت و تعداد یا حرکت کافی برای باروری نباشد. این مشکل می تواند از عوامل متعددی ناشی شود، از جمله اختلالات هورمونی، عوامل زیست محیطی، عفونت ها، تاریخچه جراحی، آسیب به سیستم تولید منی، مشکلات انتقال منی و مشکلات جنسی. علائم مشکلات باروری در مردان شامل عدم توانایی در باروری پس از یک سال رابطه جنسی منظم محسوب می شود. تشخیص عدم باروری شامل تاریخچه پزشکی، آزمایشات خون و منی و آزمایش های تصویری می شود.
درباره علل ناباروری در مردان، می توان به عوامل مختلفی اشاره کرد که ممکن است تاثیرگذار باشند. در ادامه لیستی از علل متداول عدم باروری در مردان را بررسی می کنیم:
کاهش تعداد اسپرم ها در مایع منی می تواند منجر به عدم باروری شود.
اسپرم های بیشتری باید بتوانند به درستی حرکت کرده تا بتوانند تخمک را تلقیح کنند.
اشکال در شکل و ساختار اسپرم ها می تواند تاثیر منفی بر روی توانایی تلقیح با تخمک داشته باشد.
عفونت های مانند گونورو می توانند به آسیب رساندن به سیستم تولید مثل مردان و ناباروری منجر شوند.
تماس با مواد شیمیایی ضد عفونی کننده، قرار گرقتن در معرض آلودگی آب و هوا، تابش ناشی از استفاده از تجهیزات رادیواکتیو و حرارت مستقیم روی دستگاه تناسلی می توانند عوامل محیطی باشند که به ناباروری مردان منجر می شوند.
مصرف غذاهای ناسالم، کمبود ویتامین ها و مواد معدنی، می تواند تاثیر منفی بر روی تولید اسپرم داشته باشد.
استرس و اضطراب می توانند عوامل موثر در کاهش تولید اسپرم باشند.
مصرف مواد مخدر و الکل می تواند به تخریب سلول های بافت تولید مثلی و کاهش تولید اسپرم منجر شود.
کاهش سطح هورمون تستوسترون می تواند تاثیر منفی بر روی تولید اسپرم داشته باشد.
واریکوسل یک حالت پزشکی است که در آن وریدهای مردانه در بیضه به شکل معمولی جریان خون را تامین نمی کنند. در واقع، این حالت به علت توسعه یا تورم وریدها به دور بیضه ها رخ می دهد.
انسداد لوله های تناسلی می تواند حرکت اسپرم ها و تلقیح تخمک را متوقف کند. مهم است توجه داشت که این تنها یک لیست از علل متداول است. عدم باروری ممکن است به عوامل ژنتیکی و دیگر عوامل ناشناخته نیز برگردد.
درمان عدم توانایی باروری در مردان بسته به علت، میزان و نوع ناباروری متغیر است. برخی روش های درمانی شامل مداخله جراحی، مصرف داروها و تکنیک های روانشناسی هستند.
جراحی می تواند در حالت هایی که مشکلات فیزیکی از جمله انسداد لوله های منی، واریکوسل و یا تنگی ارتباط پروستات با ادرار رخ می دهد، مورد استفاده قرار بگیرد. این روش ها ممکن است بهبود کلی یا بخشی از مشکلات ناباروری را به همراه داشته باشند.
علاوه بر جراحی، داروها نیز می توانند در برخی موارد مفید باشند. برای مثال، در صورت وجود عوامل هورمونی مثل کاهش سطح تستوسترون، هورمون جایگزین ممکن است تاثیر مثبتی روی باروری داشته باشد.
همچنین، تکنیک های روانشناسی مانند مشاوره، تحلیل روابط و تکنیک های کاهش استرس می توانند بهبود روند باروری را تسهیل کنند.
با این حال، مهم است که در هر صورت، تشخیص دقیق و تجویز درمان توسط یک پزشک متخصص در ناباروری انجام شود. همچنین، درمان های جایگزین و تغذیه سالم نیز می توانند در بهبود کلی وضعیت باروری مردان مؤثر باشند.
ما در مجله ی توانی‌نو سعی داریم تا مطالبی بروز، علمی و مستند را در حوزه سلامت و درمان به شما عزیزان ارائه دهیم. خیلی خوشحال کننده ست اگر که نظر و کامنت شما را درباره مقاله ای که مطالعه کردید دریافت کنیم.
عوامل مختلفی می توانند به ناباروری منجر شوند، از جمله اختلالات تولید مثلی در مردان، اختلالات تخمک گذاری در زنان، مشکلات ساختاری رحم یا لوله های فالوپی، عوامل هورمونی، عفونت های تناسلی و مشکلات جسمی یا روانی و غیره.
ناباروری می تواند عمومی باشد و هر دو جنس را تحت تأثیر قرار دهد. در واقع، تقریباً یک سوم موارد ناباروری به مشکلات مردان برمی‌گردد، یک سوم به مشکلات زنان و یک سوم دیگر به مشکلات هر دو نیمکره تناسلی مربوط می شود.
بله، سن می تواند عامل مهمی در عدم باروری باشد. با پیشروی سن، تولید مثل در زنان کاهش می یابد و احتمال بروز عیوب ژنتیکی و مشکلات تخمک گذاری افزایش می یابد. همچنین، سن بالای مردان نیز می تواند باعث کاهش کیفیت اسپرم و عدم توانایی باروری در آن ها شود.
بله، استرس و فشار می توانند به طور غیرمستقیم ناباروری را تحت تأثیر قرار دهند. استرس می تواند به وضعیت هورمون ها و دستگاه تناسلی آسیب برساند و از عملکرد صحیح آن ها جلوگیری کند.
بله، سبک زندگی و عادات غذایی می توانند در عدم باروری نقش داشته داشته باشند. مصرف زیاد الکل، سیگار و مواد مخدر، نداشتن یک رژیم غذایی سالم و نامناسب، کمبود ویتامین ها و مواد مغذی مهم، و چاقی یا لاغری زیاد می توانند همه به عدم توانایی در باروری منجر شوند.
خیر، در برخی موارد، تغییر سبک زندگی و عادات غذایی سالم می تواند به تنهایی بهبود را به ارمغان بیاورد. همچنین، در برخی موارد، عدم باروری ممکن است به صورت طبیعی و بدون درمان بهبود یابد. اما در مواردی که نیاز به درمان پزشکی است، مراجعه به یک متخصص ناباروری می تواند بهترین گزینه باشد.
منابع :
https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/infertility
https://www.cdc.gov/reproductivehealth/infertility/index.htm
تمامی حقوق مادی و معنوی این سایت متعلق به سایت فروشگاه تجهیزات پزشکی توانی نو می باشد.
