سرنگ چیست و کاربردی‌ترین انواع سرنگ کدامند؟

انواع سرنگ از لحاظ اندازه، حجم و کیفیت با یکدیگر متفاوت هستند، اما مهم‌ترین ویژگی‌های تقسیم‌بندی آن‌ها، حجم و نوع سرنگ‌ها است و در پزشکی برای مواردی مانند وارد کردن مایعات وریدی به خون، تزریقات، اندازه‌گیری مایعات و ترکیب مواد از آن‌ها استفاده می‌شود.

سرنگ‌ها یکی از پرمصرف‌ترین تجهیزات در پزشکی هستند که در بیمارستان‌ها و مراکز پزشکی به منظورهای مختلفی استفاده می‌شوند و اغلب آن‌ها دارای جنس پلاستیکی و یک‌بار مصرف می‌باشند.

 

تاریخچه استفاده از سرنگ‌ها

ابتدایی‌ترین شکل سرنگ‌ها، 129 تا 200 سال قبل از میلاد مسیح توسط جالینوس، طبیب یونانی استفاده می‌شد که او در آن زمان با استفاده از سرنگ، خون را به رگ‌های مغزی تزریق می‌کرد. مدتی بعد از آن در قرن نهم میلادی، پزشکی مصری به نام علی الموصلی از یک شیشه استوانه‌ای برای عمل ساکشن و برداشتن کاتارکت استفاده کرد. چندی بعد در سال 1760، حالت‌های اولیه تزریقات درون وریدی و انفوزیون شروع شد. به دنبال آن نیز در سال 1844، فرانسیس رایند، پزشک ایرلندی سوزن میان‌تهی را اختراع کرد و به همین ترتیب در سال‌های بعدی نیز اشکال متعدد و پیشرفته‌تری ابداع شد. در نهایت در سال 1956، کولین مورداک که یک فارماکولوژیست نیوزیلندی بود، سرنگ‌های پلاستیکی یک‌بار مصرف را به ثبت رساند.
 

انواع سرنگ‌ها

سرنگ ساده

از این سرنگ‌ها جهت تزریق مواد دارویی به بدن و گرفتن نمونه خون در آزمایشگاه‌ها استفاده می‌شود که باید در بازه دمایی 15 تا 35 درجه سانتی‌گراد نگه‌داری شود و باید پس از تزریق غیرقابل استفاده باشند.

بیشتر بخوانید: سوند چیست؟ انواع مهم و کاربردی سوندها کدامند؟

سرنگ توبرکولین

این سرنگ‌ها دارای سوزنی کوچک و استوانه‌ای باریک هستند و بر حسب میلی‌متر، درجه‌بندی می‌شوند که ظرفیت آن‌ها یک سی‌سی است.

سرنگ‌های توبرکولین، بیشتر برای شستشوی زخم‌ها، درناژ لوله‌ها، برای کودکان و نوجوانان جهت تزریق محلول‌ها، مقادیر کم داروهای غلیظ و تست‌های داخل جلدی استفاده می‌شوند.

بیشتر بخوانید: تناسب اندام و 2 محصول شگفت انگیز آن!

 

سرنگ لوئرلاک / سرپیچ دار

در این مدل سرنگ‌ها، سوزن تزریق درون شیارهای مارپیچی سوزن قفل می‌شود و بر اساس استانداردهای ملی و بین‌المللی ساخته شده‌اند. بدنه سرنگ‌های لوئرلاک، از پلی پروپیلن ساخته شده و سوزن آن‌ها دارای پوشش سیلیکونی جهت کاهش سوزش و درد در هنگام تزریق می‌باشد. سرنگ‌های لوئرلاک با گاز اتلین اکساید سترون شده و دارای برل شفاف با درجه‌بندی واضحی هستند و 5 سال بعد از تولید نیز تاریخ انقضا دارند.

این سرنگ‌ها در فرآیند تزریق از سرسوزن جدا نمی‌شوند و همچنین از نشت دارو جلوگیری می‌کنند و امکان تعویض سرسوزن در این سرنگ‌ها به راحتی قابل انجام است.

سرنگ‌های لوئرلاگ با طول‌های مختلفی تولید می‌شوند و در هر کارتن، بین 600 تا 1000 سرنگ وجود دارد. حجم این نوع سرنگ‌ها نیز 3، 5 و 10 میلی‌لیتر است.

بیشتر بخوانید: دیابت و قند خون چیست و چطور می‌توان آن را کنترل کرد؟

 

سرنگ گاواژ

از سرنگ گاواژ برای شستشوی مثانه یا وارد کردن خوراکی از طریق سوند به معده و همچنین برای خارج کردن ترشحات معده نیز استفاده می‌شود. این سرنگ‌ها به دلیل شکل مخروطی که در انتهای خود دارند، باعث انتقال راحت مایعات به درون سوندها می‌شوند.

بیشتر بخوانید: وسایل مورد نیاز نوزاد و مادر کدامند؟

 

سرنگ انسولین

این نوع سرنگ‌ها برای تزریق انسولین به کار گرفته می‌شوند و سرسوزن در آن‌ها از بدن جدا می‌شود و بر اساس دو مدل 50 واحدی و 100 واحدی هستند. در سایر سوزن‌ها، هنگامی که سرسوزن از بدنه آن جدا می‌شود، باعث ایجاد یک فضای مرده می‌‌گردد و مقداری انسولین در این فضا باقی می‌ماند. در این مواقع محاسبه دوز انسولین تزریق‌شده مشکل است و بهترین راه‌حل، استفاده از همین مدل یعنی سرنگ انسولین می‌باشد،‌ چرا که این مشکل را به کمترین حد می‌رساند.

این سوزن، امکان تزریق دوز فرد را به صورت تک واحدی در سرنگ‌های نیم میلی‌لیتری می‌دهد و گیج 31 آن برای تزریق کودکان مناسب است. بیشتر سرنگ‌های انسولین، 100 واحدی هستند و هر میلی‌متر از محلول داخل آن 100 واحد می‌باشد.

در سرنگ‌های انسولین، قطر و طول سرسوزن با نیاز بیمار متناسب است و باقی‌مانده دارو در سرنگ خیلی کم می‌باشد. این مدل از سرنگ‌ها دارای لنز بزرگنمایی است و با تکنولوژی تراش سه‌گانه ساخته شده است و در هر کیسه پلاستیکی از آن، 10 عدد از این مدل موجود می‌باشد.

بیشتر بخوانید: زخم بستر و هر آنچه که باید در مورد آن بدانید

 

سرنگ دو سرسوزن

این نوع سرنگ‌ها دارای دو سوزن هستند که از یکی از آن‌ها برای ترکیب دارو و کشیدن آن به داخل سرنگ و از دیگری برای تزریق استفاده می‌شود. این نوع سرنگ‌ها باعث ترکیب شدن آسان دارو داخل ویال و کشیدن دارو به درون سرنگ می‌گردد. سرنگ‌های دو سرسوزن از انتقال عفونت‌های محیطی و بروز آبسه جلوگیری می‌کنند.

بیشتر بخوانید: آپنه چیست؟ همه آنچه درباره بیماری آپنه تنفسی لازم است بدانید!

 

سرنگ هیپودرمیک

این نوع سرنگ‌ها در طول خود دارای دو نوع مقیاس اندازه‌گیری هستند که این مقیاس‌ها بر حسب مینی‌مس و میلی‌متر می‌باشند و هر میلی‌متر نیز به ده قسمت دیگر تقسیم می‌شود. حجم این سرنگ‌ها معمولاً 2.5 تا 3 میلی‌متر است وسوزن به آن متصل می‌باشد.

سرنگ‌های هیپودرمیک، نوعی از سرنگ‌های زیرپوستی هستند که به یک سوزن توخالی وصل می‌شوند. توسط این سرنگ‌ها، پوست سوراخ شده و مواد دارویی وارد بدن می‌شوند. همچنین از این نوع سرنگ‌ها برای خارج کردن خون از بدن استفاده می‌شود. 

بیشتر بخوانید: اکسیژن تراپی و بیماری های ریوی

 

مهم‌ترین معیارها برای انتخاب سرنگ و نحوه استفاده از آن‌ها در تزریق

- برای تزریق‌های زیرپوستی از سرنگ‌هایی با سوزن کوتاه و برای تزریق عضلانی از سوزن بلند استفاده شود.

- در هنگام تزریق باید به گیج سرسوزن دقت کرد و از گیج 26 تا 28 برای تزریق داخل پوست بیرونی، 19 تا 27 برای تزریق زیرپوستی، 26 تا 30 برای تزریق عضلانی و 26 و 27 برای هر سه نوع تزریق استفاده شود.

- در هنگام تزریقات عضلانی، زیرپوستی و داخل پوستی، زاویه سوزن به ترتیب باید 90 درجه، 45 تا 90 درجه و 10 تا 15 درجه باشد.

- سر محفظه سرنگ‌ها باید با سرسوزن همخوانی داشته باشد و هنگام خرید به این موارد دقت شود.

- ضخامت سرسوزن با توجه به غلظت و چسبندگی مایع تعیین می‌شود، بنابراین با توجه به این مورد ضخامت مناسب را انتخاب کنید.

- با توجه به محل تزریق پوست باید بلندی و ضخامت مناسبی برای سوزن در نظر گرفت.

- در هنگام نمونه‌برداری برای بالا بردن طول عمر تیغه میانی و اثربخشی بیشتر از سرسوزن‌های مخروطی استفاده شود.

- حداقل حجم تزریق‌شده سرنگ‌ها باید 10 درصد مقیاس کل سرنگ باشد و این کار به منظور حداکثر نمودن دقت در انواع سرنگ‌ها و قابلیت تولید انجام می‌شود.

- ویژگی سرنگ‌های خوب برای تزریق بدون درد و عوارض این است که به وسیله سیلیکون مدیکال تولید شده باشد و نبود این ویژگی در سرنگ‌ها باعث می‌شود که فرد به مرور زمان و پس از تزریقات متعدد دچار نارسایی کبدی شود.

- برای کاهش درد از سرسوزن‌های دو برشه و تیز مانند سرسوزن‌های کره و ژاپن استفاده شود، چرا که نسبت به نمونه‌های ایرانی تیزتر هستند.

- محل تزریق باید عاری از هرگونه خال، زائده پوستی و التهاب باشد. همچنین در سایت slideshare اطلاعات مفیدی است . 

 

سخن پایانی

سرنگ‌ها در اکثر موارد پزشکی مورد استفاده قرار می‌گیرند و به همین دلیل هم است که از اهمیت بالایی برخوردارند. ما در این مطلب در مورد انواع سرنگ‌ها صحبت کرده و در نهایت چند نکته مهم را در مورد آن‌‌‌ها بیان کردیم. امیدواریم این مطلب برایتان مفید بوده باشد و توانسته باشیم به سوال شما در مورد انواع سرنگ‌ها پاسخ دهیم. 

منابع:

www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3638030/

www.medicaldesignandoutsourcing.com/what-is-a-syringe-and-how-does-it-work/