فشارخون بارداری و نحوه کنترل آن

دوران بارداری، دوران شیرین انتظار و مراقبت است تا یک زوج بتوانند ثمره عشق خود را در سلامت کامل به دنیا بیاورند. از آنجایی که سلامت مادر و جنین در این دوران بسیار اهمیت دارد و بروز هر گونه اختلال و بیماری ممکن است برای هر دوی آن‌ها خطرناک باشد، بنابراین مراقبت ویژه در این 9 ماه و حتی تا 3 ماه پس از زایمان، اهمیت بسیاری خواهد داشت. یکی از عارضه‌هایی که احتمال وقوع آن وجود دارد، فشار خون بارداری است که برای تشخیص آن باید از دستگاه فشار خون یا فشارسنج استفاده شود. در این مقاله از سلسله مقالات «توانی نو»، نگاهی دقیق‌تر به فشار خون بارداری، عوارض ناشی از آن و راه‌های کنترل و درمان آن خواهیم داشت.

بیشتربدانید: از کجا بفهمیم که فشار خون بالا و غلظت خون داریم؟

فشار خون بارداری چیست؟

فشار خون بارداری یا هیپرتانسیون یک عارضه احتمالی در زنان باردار است که پس از هفته بیستم بارداری خود را با تغییراتی که در فشار خون مادر ایجاد می‌کند، نشان می‌دهد. به طور کلی کنترل تمامی علائم فیزیکی بدن در دوران بارداری و به ویژه فشار خون مادر در این دوران بسیار اهمیت دارد. اما بر اساس آمار، حدود 10% از زنان باردار عارضه فشار خون ویژه دوران بارداری را تجربه می‌کنند که این موضوع می‌تواند خطراتی را برای مادر و جنین به همراه داشته باشد.

با پایان سه ماهه دوم و آغاز سه ماه سوم بارداری، سرعت رشد تغییرات در ساختار بیولوژیکی جنین افزایش می‌یابد و این موضوع بر فیزیک جسمی مادر نیز تاثیر خواهد گذاشت. به همین خاطر است که کنترل سلامتی با ابزارهایی مانند فشار سنج دیجیتالی در خانه نیز اهمیت پیدا خواهد کرد. اگر در این دوران فشار خون مادر به طور میانگین و یا متوالی سیستولیک بیشتر از 140 میلی‌متر جیوه یا دیاستولیک بیشتر از 90 میلی‌متر جیوه باشد (به اصطلاح عامیانه بیش از 14 روی 9 باشد) این احتمال وجود دارد که عارضه فشار خون بارداری رخ داده باشد. این موضوع با بررسی‌های بیشتر قابل تشخیص خواهد بود.

عوارض فشار خون بارداری چیست؟

احتمال اینکه فشار خون بالا در حوالی هفته بیستم بارداری به دلیل پره‌اکلامپسی باشد نیز وجود دارد. این موضوع با بررسی پروتئینوری یا وجود پروتئین در ادرار تشخیص داده می‌شود؛ چرا که اگر فشار خون ناشی از مسومیت بارداری یا همان پره‌اکلامپسی نباشد، دفع پروتئین در ادرار اتفاق نخواهد افتاد. حال اگر احتمال پره‌اکلامپسی را حذف کنیم، باید برای تشخیص فشار خون بارداری و شدت آن، موارد دیگری را مورد بررسی قرار دهیم.

مواردی مانند میزان نوسانات فشار خون (که نیاز به مانیتورینگ فشار خون به وسیله فشارسنج دیجیتالی خواهد داشت) ، میزان افزایش فشار خون در هفته‌های متوالی، کنترل مداوم پروتئین ادرار، میزان مایع آمنیوتیک در رحم و... همچنین در موارد حادتر، ممکن است که آزمایشات دیگری مانند سونوگرافی داپلر جهت بررسی وضعیت جریان خون نوزاد نیز انجام شود و گاهاً با انجام بیوفیزیکال پروفایل، تمامی علائم بیولوژیکی نوزاد مورد بررسی قرار خواهد گرفت.

بیماری فشار خون بارداری ممکن است عوارض ناخوشایندی برای مادر و جنین ایجاد کند. عوارضی مانند جدایی جفت (که به صورت خونریزی رحم خود را نشان می‌دهد) ، تشنج مادر، نارسایی کلیوی، مشکلات انعقاد خون، مشکلات کبدی، زایمان زودرس، مرگ نوزاد پیش از تولد و... که برای پیشگیری از وقوع آن‌ها خواندن ادامه این مقاله توصیه می‌شود.

بیشتربدانید: هر آنچه که باید قبل از خرید در مورد مزایا و معایب دستگاه فشارسنج دیجیتالی و عقربه ای بدانید!2021

دلایل بروز فشار خون بارداری

مانند بسیاری از عارضه‌های خاص دوران بارداری، دلایل اصلی و ریشه‌ای فشار خون بارداری نیز به طور کامل مشخص نیست. با این وجود تحقیقات انجام شده و مقالات معتبر منتشر شده، احتمالاتی مانند کمبود اسیدهای چرب غیر اشباع، روی، آهن و ویتامین‌های C و E را مطرح کرده‌اند که دلیل قطعی این عارضه نباشند، دست کم نقش اساسی در بروز آن ایفا می‌کنند. همچنین نتایج تحقیقات آماری نشان می‌دهد که هر یک از موارد زیر ممکن است در بروز فشار خون بارداری نقش داشته باشند:

• بارداری پس از چهل سالگی
• استعمال دخانیات پیش از بارداری و حین آن
• وجود سوابق ارثی فشار خون بارداری و یا پره‌اکلامپسی در خانواده
• بارداری اول
• بارداری دوقلو و بیشتر
• چاقی و یا اضافه وزن زیاد
• داشتن زمینه بیماری فشار خون و دیابت ملیتوس
• داشتن سابقه بیماری کلیوی
• داشتن سابقه فشار خون حاملگی در بارداری قبلی
• داشتن سابقه بیماری‌های خود ایمنی مانند لوپوس و آرتریت روماتوئید

البته این عوامل تنها ممکن است احتمال وقوع فشار خون بارداری را افزایش دهند و دلیل قطعی بر ابتلای به این عارضه نخواهند بود. به صورت کلی بیماری فشار خون بارداری بین 8 تا 10 درصد از زنان باردار را درگیر خواهد کرد که البته با استفاده از دستگاه فشار خون قابل کنترل است. در ضمن به این موضوع نیز توجه داشته باشید که هر بیماری فشار خونی الزاماً مختص بارداری نیست. همچنان این احتمال نیز وجود دارد که دیگر عوامل افزایش دهنده فشار خون در زمان بارداری نیز باعث افزایش فشار خون شما شوند. فشار خون ویژه دوران بارداری عارضه‌ای است که در پایان سه ماهه دوم یا آغاز سه ماهه سوم بارداری و با فشار خونی در حوالی 14 و 9 خود را نشان می‌دهد. همچنین ویژگی بارز دیگر این عارضه این است که فشار خون شما به صورت ثابت و پیوسته بالا خواهد بود.

بیشتربدانید: تاثیر فشار خون بر مغز و سایر اندام‌ها چگونه است؟

علائم فشار خون بارداری

بیماری فشار خون با هر دلیلی که بروز کند، تنها زمانی قابل درمان و کنترل خواهد بود که در سریع‌ترین زمان ممکن شناخته شده و مورد درمان قرار بگیرد. کسانی که دستگاه فشارسنج عقربه‌ای و یا فشارسنج دیجیتالی در خانه دارند و به وسیله آن به طور منظم فشار خون خود را مورد بررسی قرار می‌دهند، این مجال را می‌یابند که در بهترین زمان ممکن فشار خون خود را تشخیص داده و با دادن آزمایشات مربوط به یافتن ریشه مشکل، به درمان این بیماری بپردازند. از این رو است که به نظر ما بررسی منظم فشار خون اهمیت بسیار زیادی خواهد داشت.

همانطور که در ابتدا اشاره کردیم، افزایش فشار (معمولاً در هفته بیستم بارداری به بعد) می‌تواند مهم‌ترین شاخصه بیماری PIH یا همان فشار خون بارداری باشد. اما این بیماری ممکن است نشانه‌های دیگری نیز داشته باشد که می‌توانید آن‌ها را به عنوان یک سینگال در نظر داشته باشید و در صورت داشتن هر یک از آن‌ها به پزشک مراجعه نمایید. این علائم عبارتند از:

درد شکم

داشتن درد شکم و رحم در بارداری امری طبیعی است؛ اما اگر این درد رو به افزایش گذاشت و به صورت مزمن و ممتد ادامه یافت، می‌تواند یک نشانه برای وجود یک عارضه باشد که باید مورد بررسی قرار بگیرد.

سردردهای شدید

اگر در دوران بارداری و بخصوص در پایان سه ماهه دوم سردردهای شدید به سراغ شما آمد، باید هشیار باشید و این علامت را نادیده نگیرید. هرگز در زمان بارداری برای تسکین سردردهای خود به صورت سرخود مسکن مصرف نکنید. مصرف مسکن ممکن است درد سر شما را آرام کند و اهمیت این علامت را از بین ببرد. سر درد همواره یک هشدار است که نشان از یک عارضه یا مشکل در بدن دارد.

تغییر در واکنش ها

کم تحرکی یا پر تحرکی غیر طبیعی جنین، می‌تواند یکی دیگر از نشانه‌های فشار خون بارداری باشد.

لکه در جلوی چشم

یکی از نشانه‌های افزایش فشار خون در افراد، دیدن لکه در جلوی چشم است که به صورت اختلال جزئی در بینایی و یا دیدن لکه‌های نور خود را نشان می‌‌دهد و تکرار این مسئله در دوران بارداری می‌تواند یک نشانه از افزایش فشار خون باشد.

کاهش ادرار یا عدم ادرار

یکی از مهم‌ترین نشانه‌ها برای وجود فشار خون بارداری می‌تواند کاهش ادرار، مشقت در ادرار کردن و یا حتی عدم ادرار در یک روز کامل باشد.

سرگیجه یا زیاد شدن استفراغ و حالت تهوع

این موضوع در ابتدای بارداری طبیعی است؛ اما در هفته‌های میانی بارداری می‌تواند نشان از یک عارضه مانند فشار خون بارداری باشد.

روش‌های کنترل و درمان فشار خون بارداری

مهم‌ترین و اصلی‌ترین کاری که هنگام ابتلا به این عارضه باید در نظر داشته باشید، بررسی مستمر فشار خون شما است. به همین جهت ما در مجموعه «توانی نو» پیش از هر چیز، خرید یک دستگاه فشارسنج را توصیه می‌کنیم که به وسیله آن بتوانید در هر ساعت از شبانه روز در خانه خود فشار خون را اندازه بگیرید. برای کنترل و درمان این بیماری پزشکان ممکن است با توجه به میزان حاد بودن آن، توصیه‌های متعددی داشته باشند. فشار خون اندک با استراحت مطلق، قابل کنترل خواهد بود. اما اگر فشار خون از حدی فراتر برود، در این صورت نیاز به مصرف دارو به تجویز پزشک خواهید داشت. رژیم غذایی مناسب و مصرف کافی مایعات نیز در این دوران الزامی است.

ممکن است در صورت حاد بودن فشار خون، جهت مراقبت بیشتر از مادر و جنین، برای مدتی بستری در بیمارستان تجویز شود که این کار صرفاً جهت بررسی مداوم علائم انجام می‌شود و خطری در پی نخواهد داشت. گاهاً در صورت حاد بودن وضعیت فشار خون، ممکن است پزشک شما برای نجات جان شما و فرزندتان، اقدام به زایمان زودتر از موعد کند و در این صورت نوزاد پس از زایمان باید در دستگاه بماند و مادر نیز تا مدتی پس از زایمان و ثبات وضعیت جسمی‌، باید بستری بماند. به‌خاطر داشته باشید که فشار خون بارداری نهایتاً تا 1 ماه پس از زایمان از بین خواهد رفت؛ اما اگر این اتفاق نیفتد، باید معالجه تا بهبود کامل ادامه پیدا کند.

بیشتربدانید: تاثیر فشار خون در جوانان و سالمندان چگونه است؟

جمع بندی و نتیجه گیری

عارضه فشار خون بارداری یکی از بیماری‌های خطرناک در این دوران است که بین 8 تا 10 درصد از زنان باردار به آن دچار می‌گردند و ممکن است در صورت عدم کنترل، عوارضی را برای آنان به بار بیاورد. بهترین راهکار برای بررسی، تشخیص سریع و کنترل این بیماری، گرفتن فشار خون در دوران بارداری و به صورت منظم است. داشتن دستگاه فشارسنج دیجیتالی در منزل می‌تواند راهکار مناسبی برای این منظور باشد. ما در فروشگاه تجهیزات پزشکی توانی نو بهترین دستگاه‌های فشارسنج را برای شما گرد هم آورده‌ایم تا با انتخاب و خریدی هوشمندانه، از خود و نوزاد خود در دوران شیرین بارداری محافظت نمایید.