تنگی نفس و کاهش اکسیژن خون زمانی که رخ می دهد بسیار نگران کننده بوده و باعث اضطراب در فرد می گردد. در این مقاله به علت ها و علائم کاهش اکسیژن خون و تنگی نفس و راههای درمان کاهش اکسیژن خون پرداخته ایم و به طور کامل آن را شرح داده ایم ،با ما همراه باشید
خون، اکسیژن را به اندام‌ها و بافت‌های بدن منتقل می‌کند. هیپوکسمی یا کاهش اکسیژن خون زمانی اتفاق می‌افتد که میزان اکسیژن خون کمتر از حالت طبیعی باشد. از نظر بالینی، یک وضعیت جدی است و نیاز به مراقبت سریع پزشکی دارد. چراکه اندام‌ها و بافت‌های بدن به منظور عملکرد صحیح به اکسیژن احتیاج دارند. در صورت عدم وجود اکسیژن کافی، به ارگان‌های حیاتی مانند قلب و مغز آسیب وارد می‌شود و در صورت عدم درمان، می‌تواند منجر به مرگ شود. هیپوکسمی می‌تواند در شرایط مختلفی از جمله آسم، ذات‌الریه و بیماری مزمن انسدادی ریوی (COPD) ایجاد شود. این مطلب را بخوانید؛ تا در مورد هیپوکسمی، علل ایجاد و نحوه درمان آن اطلاعات بیشتری کسب کنید.
هیپوکسمی (hypoxemia) و هیپوکسی (Hypoxia)، دو وضعیت متفاوت هستند. درحالی‌که هیپوکسمی به میزان اکسیژن کم در خون اشاره دارد، هیپوکسی به میزان کم اکسیژن در بافت‌های بدن اشاره دارد. این دو وضعیت گاهی ممکن است، اما نه همیشه، با هم اتفاق بیافتند. معمولاً وجود هیپوکسمی نشان‌دهنده بروز هیپوکسی است. این امر منطقی است؛ زیرا اگر میزان اکسیژن در خون کم باشد، بافت‌های بدن نیز احتمالاً اکسیژن کافی دریافت نمی‌کنند.
بیشتر بدانید:کاربرد های دستگاه نبولایزر در درمان آسم چیست؟
انواع مختلفی از هیپوکسمی یا کاهش اکسیژن خون وجود دارد و نوع آن، به مکانیسمی بستگی دارد که از طریق آن میزان اکسیژن خون کاهش می‌یابد.
این مورد شایع‌ترین نوع هیپوکسمی است. تهویه به اکسیژن‌رسانی به ریه‌ها اشاره دارد، در حالی که پرفیوژن به خون‌رسانی به ریه‌ها اشاره دارد. تهویه و پرفیوژن، نسبت به هم نشان داده می‌شوند؛ که به آن نسبت V/Q گفته می‌شود. به طور معمول، یک مقدار عدم تناسب در این نسبت وجود دارد؛ اما اگر عدم تناسب بیش از حد بزرگ شود ممکن است مشکلاتی ایجاد کند. دو علت برای عدم تناسب تهویه/ پرفیوژن وجود دارد:
به طور معمول، خون بدون اکسیژن وارد سمت راست قلب می‌شود تا برای دریافت اکسیژن به سمت ریه‌ها حرکت کند. سپس از ریه‌ها به سمت چپ قلب حرکت می‌کند تا در بقیه بدن توزیع شود. در این نوع هیپوکسمی یا کاهش اکسیژن خوت، خون بدون اینکه از ریه‌ها اکسیژنی دریافت کند وارد قسمت چپ قلب می‌شود.
با ورود اکسیژن به ریه‌ها، کیسه‌های هوایی کوچکی به نام آلوئول‌ها از اکسیژن پر می‌شوند. رگ‌های خونی ریزی به نام مویرگ‌ها، آلوئول‌ها را احاطه کرده‌اند. اکسیژن از آلوئول‌ها به داخل خون که از طریق مویرگ‌ها جریان می‌یابد، منتشر می‌شود. در این نوع هیپوکسمی، انتشار اکسیژن به جریان خون مختل می‌شود.
هیپو ونتیلاسیون هنگامی رخ می‌دهد که سرعت جذب اکسیژن توسط ریه‌ها کم باشد. این وضعیت می‌تواند منجر به افزایش بیشتر دی‌اکسید‌کربن و کاهش میزان اکسیژن در خون شود.
این نوع هیپوکسمی به طور معمول در ارتفاعات بالاتر رخ می‌دهد. چراکه اکسیژن موجود در هوا با افزایش ارتفاع کاهش می‌یابد. بنابراین در ارتفاعات بالاتر، هر دم تنفسی میزان اکسیژن کمتری را نسبت به زمانی که در سطح دریا هستید؛ فراهم می‌کند.
فردی که دچار هیپوکسمی است، ممکن است علائم زیر را تجربه کند:
بیشتر بدانید: تفاوت دستگاه اکسیژن ساز با دستگاه های کمک تنفسی سی پپ و بای پپ چیست؟
علل و شرایط بسیاری وجود دارد که می‌تواند باعث بروز هیپوکسمی شود. این شرایط می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
علاوه بر این، هیپوکسمی یا کاهش اکسیژن خوت می‌تواند نشانه بیماری دیگری مانند نارسایی تنفسی باشد. نارسایی تنفسی هنگامی رخ می‌دهد که اکسیژن کافی از ریه‌ها به خون منتقل نشود. بنابراین، پایین بودن میزان اکسیژن خون می‌تواند نشانه‌ای از نارسایی تنفسی باشد.
هیپوکسمی ممکن است در نوزادان دارای نقایص مادرزادی قلب ایجاد شود. در واقع، اندازه‌گیری میزان اکسیژن خون برای غربالگری شیرخوارگان؛ روشی برای تشخیص نقایص مادرزادی قلب نیز می‌باشد. نوزادان نارس، به ویژه در صورتی که در دستگاه تنفس (تهویه) مکانیکی قرار گیرند، نیز در معرض هیپوکسمی هستند.
برای تشخیص هیپوکسمی، پزشک با معاینه فیزیکی وضعیت قلب و ریه‌های شما را بررسی می‌کند. همچنین ممکن است رنگ پوست، لب‌ها و ناخن‌های شما را چک کند. چندین آزمایش دیگر نیز وجود دارد که برای ارزیابی میزان اکسیژن و تنفس شما انجام می‌شوند. این موارد می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- پالس اکسی‌متر. در این آزمایش، از سنسوری که بر روی انگشت شما قرار دارد برای اندازه‌گیری میزان اکسیژن خون استفاده می‌شود.
- آزمایش گاز خون شریانی. در این آزمایش، از یک سوزن برای گرفتن نمونه خون از شریان برای اندازه‌گیری میزان اکسیژن خون استفاده می‌شود.
- آزمایش‌های تنفسی. در این آزمایش، ممکن است وضعیت تنفسی شما از طریق دستگاه و یا با تنفس درون لوله ارزیابی شود.
بیشتر بدانید: دستگاه اکسیژن ساز چیست؟ قیمت انواع آن + تخفیف 99
کاهش اکسیژن خون بعد از عمل جراحی می‌تواند ناشی از چندین عامل باشد. بیهوشی عمومی، که اغلب در جراحی‌ها استفاده می‌شود، ممکن است باعث کاهش سطح اکسیژن در خون شود. همچنین، عوارض پس از عمل مانند تجمع مایعات در ریه‌ها، عفونت‌های تنفسی، یا محدودیت‌های حرکتی که از تهویه مناسب جلوگیری می‌کنند، می‌توانند به این مشکل منجر شوند. بیمارانی که سابقه بیماری‌های ریوی یا قلبی دارند، بیشتر در معرض خطر کاهش اکسیژن خون پس از جراحی قرار دارند.
سالمندان به دلیل تغییرات طبیعی ناشی از پیری، بیشتر در معرض کاهش اکسیژن خون قرار دارند. با افزایش سن، ظرفیت ریه‌ها و کارآیی سیستم تنفسی کاهش می‌یابد، که می‌تواند منجر به کاهش سطح اکسیژن خون شود. همچنین، بیماری‌های مزمن مانند بیماری‌های قلبی و ریوی، که در سالمندان شایع‌تر هستند، می‌توانند به این مشکل دامن بزنند. کاهش فعالیت‌های بدنی و ضعف عضلانی نیز از عواملی هستند که می‌توانند به کاهش اکسیژن خون در سالمندان منجر شوند.
کاهش اکسیژن خون در خواب معمولاً به دلیل اختلالات تنفسی مانند آپنه خواب اتفاق می‌افتد. در این شرایط، تنفس به طور موقت و مکرر در طول خواب متوقف می‌شود، که می‌تواند منجر به کاهش سطح اکسیژن خون شود. سایر عوامل مانند چاقی، مشکلات ساختاری در راههای هوایی، و برخی از بیماری‌های قلبی و ریوی نیز می‌توانند به کاهش اکسیژن خون در خواب منجر شوند. این وضعیت می‌تواند به خستگی روزانه، ضعف تمرکز، و سایر مشکلات سلامتی منجر شود.
کاهش اکسیژن خون در نوزادان می‌تواند دلایل متعددی داشته باشد. مشکلات تنفسی ناشی از نارس بودن ریه‌ها، عفونت‌های مادرزادی، یا مشکلات قلبی از جمله عوامل مهم هستند. همچنین، نوزادانی که نارس به دنیا می‌آیند یا در حین زایمان دچار مشکلاتی مانند کمبود اکسیژن می‌شوند، بیشتر در معرض کاهش اکسیژن خون قرار دارند. تشخیص و درمان سریع این وضعیت برای جلوگیری از عوارض جدی ضروری است.
عفونت‌های ریوی مانند پنومونی یا برونشیت می‌توانند باعث کاهش اکسیژن خون شوند. این عفونت‌ها باعث التهاب و تجمع مایعات در ریه‌ها می‌شوند، که از تبادل مؤثر گازها جلوگیری می‌کند. به همین دلیل، سطح اکسیژن در خون کاهش می‌یابد. علائم این وضعیت می‌تواند شامل تنگی نفس، خستگی، و کبودی لب‌ها و ناخن‌ها باشد. درمان مناسب عفونت و مدیریت علائم تنفسی می‌تواند به بهبود سطح اکسیژن خون کمک کند.
استفاده از ماسک‌های صورت، به ویژه در دوران همه‌گیری‌های ویروسی، نگرانی‌هایی در مورد کاهش سطح اکسیژن خون ایجاد کرده است. با این حال، تحقیقات نشان داده‌اند که ماسک‌های معمولی، مانند ماسک‌های جراحی یا پارچه‌ای، تأثیر قابل توجهی بر سطح اکسیژن خون ندارند. این ماسک‌ها به اندازه‌ای نفوذپذیر هستند که جریان هوا و تبادل گازها به خوبی انجام شود. بنابراین، استفاده از ماسک در شرایط عمومی و برای مدت‌های معقول ایمن است.
استرس مزمن می‌تواند به طور غیرمستقیم بر سطح اکسیژن خون تأثیر بگذارد. وقتی فرد تحت استرس قرار می‌گیرد، بدن به حالت "جنگ یا گریز" می‌رود، که باعث افزایش ضربان قلب و تنفس سطحی می‌شود. این وضعیت می‌تواند تبادل اکسیژن و دی‌اکسید کربن را مختل کند. همچنین، استرس ممکن است باعث تشدید بیماری‌های مزمن قلبی و ریوی شود که می‌تواند منجر به کاهش سطح اکسیژن خون شود. مدیریت استرس از طریق روش‌های مختلف مانند تمرینات تنفسی، مدیتیشن و ورزش می‌تواند به بهبود سطح اکسیژن خون کمک کند.
از آنجایی که در هیپوکسمی میزان اکسیژن خون کمتر از حالت طبیعی است؛ هدف از درمان آن، سعی در بالا بردن میزان اکسیژن خون است. برای درمان هیپوکسمی می‌توان از اکسیژن‌درمانی (به کمک کپسول اکسیژن، اکسیژن مایع، اکسیژن پر‌فشار و دستگاه اکسیژن ساز) و در بیماران بخش مراقبت‌های ویژه از دستگاه ونتیلاتور (دستگاه تنفس مصنوعی)،دستگاه بای پپ، سی پپ استفاده کرد. انجام این روش‌ها ممکن است با استفاده از ماسک اکسیژن یا لوله کوچکی باشد؛ که برای دریافت اکسیژن اضافی به بینی یا دهان شما چسبانده می‌شود. هیپوکسمی همچنین می‌تواند به دلیل یک بیماری زمینه‌ای مانند آسم یا ذات‌الریه ایجاد شود. درمان صحیح این بیماری‌های زمینه‌ای (که معمولا به کمک دستگاه‌ها (نبولایزر) و داروهای استنشاقی است)، منجر به افزایش میزان اکسیژن خون خواهد شد.
فروشگاه تجهیزات پزشکی توانی نو، به عنوان عرضه‌کننده بهترین و با کیفیت‌ترین دستگاه‌های اکسیژن‌ساز، کپسول اکسیژن، نبولایزر و پالس اکسی‌متر، با بهترین قیمت می‌تواند در این زمینه به شما کمک کند.
تمامی حقوق مادی و معنوی این سایت متعلق به سایت فروشگاه تجهیزات پزشکی توانی نو می باشد.
